Dvadasha Manjarika Stotram.. Bhaja Govindam of Adhi Shankara

Bhaja Govindam

भज गोविन्दं

ഭജ ഗോവിന്ദം

Attributed to Shankara

भजगोविन्दंभजगोविन्दंगोविन्दंभजमूढमते।

सम्प्राप्तेसन्निहितेकालेनहिनहिरक्षतिडुकृञ्करणे॥

श्रीमत्शङ्करभगवत्पादप्रणीतेभजगोविन्दे  1॥

bhaja govindaṁ bhaja govindaṁ govindaṁ bhaja mūḍhamate|

samprāpte sannihite kāle nahi nahi rakṣati ḍukṛñkaraṇe||

shreemat Shankara bhagavatpaada praneete bhajagovinde   1

meaning

Oh man of deluded mind, and my mind which is deluded too,

may you please engage yourself

in the worship of the Supreme Being Narayana the Govinda.

(Only He can save you from the sufferings of life and death too)

When the Lord of death arrives,

and he stands near you well prepared to take you away

(to the land of death)

(Recital of ) grammatical rules like Dukrinjkarane or your erudite lesssons  will not save you..

This is from the metaphysical musings of Shankara Bhagavatpada. The set of Slokam called Bhajagovindam or Dvaadashamanajrikaa .. Since it is composed as a beautiful bunch of twelve verses.

( We know the story of Ajamila.. in Srimad Bhagavatham.

The messengers of death are ready to drag him to Yamaloka,, but the old brahmin Ajamila calls out the name of Narayana.. just by mistake, and the missives of Lord Narayan just release him and award Him the Vishnulokam)

ഭജഗോവിന്ദംഭജഗോവിന്ദംഗോവിന്ദംഭജമൂഢമതേ।

സമ്പ്രാപ്തേസന്നിഹിതേകാലേനഹിനഹിരക്ഷതിഡുകൃഞ്കരണേ॥

ശ്രീമത്ശങ്കരഭഗവത്പാദപ്രണീതേഭജഗോവിന്ദേ  1॥

അര്‍ത്ഥം

മനസ്സിന്‍റെദിശാബോധംനഷ്ടപ്പെട്ടമനുഷ്യാ,  എന്‍റെകലങ്ങിമറിഞ്ഞമനസ്സേ!

പരമാത്മാവായനാരായണന്‍എന്നഗോവിന്ദന്‍റെധ്യാനത്തിലുംഅവനെക്കുറിച്ചുള്ളചിന്തകളിലും  വ്യാപ്രുതരാവുക.

(ആഗോവിന്ദനുമാത്രമേജീവിതത്തിന്‍റെദുരിതങ്ങളില്‍നിന്നും,  മരണംസംഭവിക്കുമ്പോള്‍ഉണ്ടാവാന്‍പോകുന്നദുഃസഹാമായവേദനയില്‍നിന്നും  നമ്മെരക്ഷിക്കുവാന്‍കഴിയുകയുള്ളൂ).

മൃത്യുദേവനായകാലന്‍നമ്മെകൊണ്ടുപോവാന്‍എത്തുമ്പോള്‍, നമ്മെവലിച്ചിഴച്ചുഅവന്റെലോകത്തിലേക്ക്  കൊണ്ടുപോവാന്‍തയാറായിനില്‍ക്കുമ്പോള്‍  നാംപഠിച്ച  വ്യാകരണം  നമ്മെസഹായിക്കാന്‍എത്തില്ല.

ഭഗവാന്‍മാത്രമേനമ്മുടെരക്ഷക്ക്ഉണ്ടാവുകയുള്ളൂ.

അതുകൊണ്ട്ഗോവിന്ദനെഭജിക്കുക.. വീണ്ടുംവീണ്ടുംഅവനെഭജിക്കുക

ശങ്കരഭഗവത്പാദരുടെ  തത്ത്വചിന്താപരമായഭജഗോവിന്ദംഅല്ലെങ്കില്‍ദ്വാദശമഞ്ജരികാ  എന്നസ്തോത്രത്തിലെആദ്യത്തെശ്ലോകമാണിത്  അതിസുന്ദരമായപന്ത്രണ്ട്ശ്ലോകങ്ങളുടെസമാഹാരമാണ്ആസ്തോത്രം

ശ്രീമദ്‌ഭാഗവതത്തിലെഅജാമിളന്‍റെകഥനമുക്കെല്ലാംഅറിയാം.  കുത്തഴിഞ്ഞജീവിതംനയിച്ചഅജാമിളനെമരണംഅടുത്തപ്പോള്‍കയറുകൊണ്ട്വരിഞ്ഞുമുറുക്കിയമലോകത്തിലേക്ക്വലിച്ചുകൊണ്ടുപോകാന്‍യമന്റെദൂതന്മാര്‍തുനിയുമ്പോള്‍  അയാള്‍വെറുംപേടികൊണ്ട്  തന്റെഓമനമകനെ

ഓര്‍ത്ത്അവന്റെപേരായനാരായണാ  എന്ന്ഉറക്കെവിളിക്കുന്നു..  ആവിളികേട്ടമാത്രയില്‍സാക്ഷാല്‍നാരയാണന്‍തന്നെവന്നുആപാപിയെരക്ഷിക്കുന്നു.

അപ്പോള്‍  ആനാരായണനെ  ഭാജിക്കുന്നവരെ  കാലന്‍ഒന്നുംചെയ്യില്ലഎന്ന്ഉറപ്പല്ലേ?

പക്ഷെ“ഡുകൃഞ്കരണേ”  പോലുള്ളവ്യാകരണസൂത്രങ്ങള്‍ഉരുവിട്ടാല്‍അതുകൊണ്ട്യമനില്‍നിന്ന്രക്ഷപ്പെടാന്‍കഴിയില്ല.

===========================

analysis

मूढमतेत्वं      You ignorant person, (or) you my deluded mind

गोविन्दंभजगोविन्दंभजगोविन्दंभजseek govinda, take refuge on govinda, worship govind

कालेसंप्राप्ते (सति)               when the author of death has arrived, when the time for death has comeकालेसंनिहिते (सति) च       and when the god of death, when the time is present before you( ready to snatch you off to his world)

डुकृञ्करणे         knowledge of the grammatical rules and erudition (dukrinjkarane is a Panini Aphorism)नहिनहिरक्षति   never never would save you.. Never, never saves you

===============================================

=======================================

मूढजहीहिधनागमतृष्णांकुरुसद्बुद्धिम्मनसिवितृष्णाम्।

यल्लभसेनिजकर्मोपात्तंवित्तंतेनविनोदयचित्तम्॥

श्रीमत्शङ्करभगवत्पादप्रणीतेभजगोविन्दे  2॥

mūḍha jahīhi dhanāgama tṛṣṇāṁ kuru sadbuddhim manasi vitṛṣṇām|

yallabhase nija karmopāttaṁ vittaṁ tena vinodaya cittam||

shreemat Shankarabhagavatpaada praneete  bhajagovinde  2

You deluded human being, mired in worldly desires, for once you abandon your craze to make more and more money. You must develop an attitude where your mind is rightly oriented and is devoid of intense cravings. You should choose to live happily using only the wealth you have earned through legitimate activities in which you can engage yourself.

All the money earned by you will not be of any use to you when you depart finally..

The only worthy thing that will remain with you is the Grace of Govinda

Therefore worship Govinda, Worship Govinda again and again

മൂഢജഹീഹിധനാഗമതൃഷ്ണാംകുരുസദ്ബുദ്ധിം  മനസിവിതൃഷ്ണാം।

യല്ലഭസേനിജകര്‍മ്മോപാത്തംവിത്തംതേനവിനോദയചിത്തം॥

ശ്രീമത്ശങ്കരഭഗവത്പാദപ്രണീതേഭജഗോവിന്ദേ  2॥

ശരിയായിചിന്തിക്കാനറിവില്ലാത്തമൂഢനായമനുഷ്യ!  ഭൌതികമായആശകളില്‍മുഴുകുന്നതുമൂലം  ഉണ്ടാവുന്ന  വളരെയധികംപണംസമ്പാദിക്കാനുള്ളആക്രാന്തംഉപേക്ഷിക്കുക.. ശരിയായമാര്‍ഗ്ഗത്തിലൂടെമനസ്സിനെനയിക്കുക.  ഒടുങ്ങാത്തവിഷയാസക്തി  ഉപേക്ഷിക്കുക.  നല്ലരീതിയിലുള്ളസ്വന്തംപരിശ്രമാംകൊണ്ട്താങ്കള്‍ക്കുഎന്ത്വരുമാനംഉണ്ടാക്കുവാന്‍സാധിക്കുന്നുണ്ടോ  ആ  പണംകൊണ്ട്  മാത്രംജീവിതംആസ്വദിച്ചുതൃപ്തിപ്പെടുക.

താങ്കള്‍എത്രയധികംപണംസ്വരൂപിച്ചുവച്ചാലും   ഈലോകംവിട്ടുപോകുമ്പോള്‍അതൊന്നും  താങ്കള്‍ക്കുകൂടെകൊണ്ടുപോകാന്‍സാധിക്കുകയില്ല.  ഭഗവാന്‍റെഅനുഗ്രഹംമാത്രംഎന്നുംഎപ്പോഴുംകൂടെഉണ്ടാവും

അതുകൊണ്ട്ഗോവിന്ദനെഭജിക്കുക.  വീണ്ടുംവീണ്ടുംഗോവിന്ദനെഭജിക്കുക

=============================

मूढ oh deluded person

त्वं you

 धनागमतृष्णां intense desire to earn money

जहीहि give up I

त्वं (you) वितृष्णाम् (devoid of desires )

सद्बुदधिम् (rightly oriented intellect )

 मनसि कुरु I develop in mind

निजकर्मोपात्तं earned through your own hard work

 यत् which वित्तं money

 त्वं you

 लभसे get

तेन with that

 त्वं you

चित्तं mind

विनोदय make pleased

=========================================

==========================================

नारीस्तनभरनाभीदेशंदृष्ट्वामागामोहावेशम्।

एतन्मांसवसादिविकारंमनसिविचिन्तयवारंवारम्॥

श्रीमत्शङ्करभगवत्पादप्रणीतेभजगोविन्दे  3

nārīstanabhara nābhīdeśaṁ dṛṣṭvā mā gā mohāveśam|

etanmāṁsavasādi vikāraṁ manasi vicintaya vāraṁ vāram||

shreemat shankarabhagavatpaada praneete  bhajagovinde 3

Oh man,  Do not get excited and forget yourself with carnal desires on seeing the navel part of a woman which is filled with the ample breasts.   You remember again and again,  this  physically  enticing appearance is just  a temporary attraction built on flesh and fat..

Shankara the recluse is advising that one should not get attracted to carnal pleasures.  The attractive parts of the body which lure the eyes would last only temporarily, and any attempt to enjoy such pleasure would drag the human being into the world of Karma..   After all the beauty and roundness  of the body parts is just an illusion created by flesh and tallow..  and such beauty can face in a very short time.. One should remember this always..

The only genuine object which will be of eternal value, attractiveness and help is the  blessing of the God.. and that alone would remain with you for ever

So worship  Govinda, worship govinda  again and again.

നാരീസ്തനഭരനാഭീദേശംദൃഷ്ട്വാമാഗാമോഹാവേശം।

ഏതന്മാംസവസാദിവികാരംമനസിവിചിന്തയവാരംവാരം॥

ശ്രീമത്ശങ്കരഭഗവത്പാദപ്രണീതേഭജഗോവിന്ദേ  3

ഹേമനുഷ്യാ  സ്ത്രീജനത്തിന്റെകൊഴുത്തയൌവനയുക്തങ്ങളായമാറിടങ്ങളുംജഘനവുംകണ്ടുമോഹിച്ചുസ്വയംമറക്കരുതേ.. ഈശരീരഭാഗങ്ങലെല്ലാംവെറുംകൊഴുപ്പുംമാംസവുംകൊണ്ട്മാത്രംനിര്‍മിച്ചവയാണ്.  അവകാലക്രമത്തില്‍   രൂപവുംഭംഗിയുംഎല്ലാം  നശിച്ചുകാണാന്‍കൊള്ളാത്തവയായിത്തീരുംഎന്ന്എപ്പോഴുംമനസ്സില്‍കരുതേണ്ടാതാണ്

എന്നുംഒരേപോലെ  വിലയുംപ്രാധാന്യവുംഉള്ളതും, നമ്മുടെയൊപ്പംഉണ്ടാവുന്നതുംഭഗവാന്റെ  അനുഗ്രഹംമാത്രമാണ്.

അതുകൊണ്ട്ഗോവിന്ദനെഭജിക്കുക  ഗോവിന്ദനെഎപ്പോഴുംഭജിക്കുക

===============================

Analysis

हेमानवoh man

 त्वंyou

 नारीस्तनभरनाभीदेशंthe navel area of a woman which is filled by the heavy breasts

दृष्ट्वाseeing

 मोहावेशंget excited to the extent of forgetting yourself

मागाdo not go

एतत्this

 मांसflesh

 वसाfat

 आदिetc

 विकारंcreated to distort the mind,  temporarily attractive

इतिthus

 मनसिin mind

 वारंवारंagain and again

 विचिन्तयthink deeply

==============================

=============================

नलिनीदलगतजलमतितरलंतद्वत्जीवितमतिशयचपलम्।

विद्धिव्याध्यभिमानग्रस्तंलोकंशोकहतंचसमस्तम्॥

श्रीमत्शङ्करभगवत्पादप्रणितेभजगोविन्दे  ४

भजगोविन्दं

nalinīdalagata jalamati taralaṁ tadvat jīvitamatiśayacapalam|

viddhi vyādhyabhimānagrastaṁ lokaṁ śokahataṁ ca samastam||

śrīmat śaṅkarabhagavatpādapraṇite bhajagovinde  4

bhaja govindam…

The water drop, when it falls on a lotus leaf just rolls around the surface without any stability and would even spill out very soon

Just like that our lives too are uncertain and without any stability and could end at any time

The whole world is filled to the brim with diseases, and  people are filled with pride and intolerance  and there is sorrow everywhere

So the only solace is to pray Lord Govinda and pray continuously.. He will come to our rescue.

നളിനീദലഗതജലമതിതരളംതദ്വത്ജീവിതമതിശയചപലം

വിദ്ധിവ്യാധ്യഭിമാനഗ്രസ്തംലോകംശോകഹതംചസമസ്തം॥

ശ്രീമത്ശങ്കരഭഗവത്പാദപ്രണിതേഭജഗോവിന്ദേ  4

(ഭജഗോവിന്ദം  ....)

താമരയിലയില്‍വീഴുന്നവെള്ളത്തിന്റെതുള്ളിശ്രദ്ധിച്ചിട്ടുണ്ടോ?  അത്ഒരുകൊച്ചുഗോലത്തിന്‍റെരൂപംപൂണ്ടുദിശയറിയാതെഇലയ്ക്കുംമുകളില്‍ഓടിനടക്കും.  പിന്നെതാഴെവീണുഉടഞ്ഞുപോവുകയുംചെയ്യാം.

മനുഷ്യന്റെജീവിതവുംഇതുപോലെഒരുസ്ഥിരതയുംഇല്ലാതെമുന്നോട്ടുനീങ്ങും.  ഇപ്പോഴുംഎന്തുംസംഭവിക്കാം

ഈഭൂമിമുഴുവന്‍  രോഗങ്ങളുംദുഃഖവുംനിറഞ്ഞതാണ്‌.  പിന്നെആളുകള്‍ക്ക്വേണ്ടതിലധികം  അസഹിഷ്ണുതയുംഅഹങ്കാരവുംഉണ്ട്

ഇതില്‍നിന്നൊക്കെരക്ഷപ്പെടുവാന്‍ഒരുമാര്‍ഗ്ഗംമാത്രം..

ഗോവിന്ദനെഭജിക്കുക... എപ്പോഴുംഗോവിന്ദനെഭജിക്കുക

=========================

नलिनीदलगतwhich has fallen on a lotus leaf

जलंthe water (drop)

अतिvery much

 तरलंunstable   running about ready to spill down

जीवितंhuman life 

अपिtoo

 तद्वत्like that

अतिशयstrangely

 चपलंuncertain

त्वंyou

 इमंthis

समस्तंthe whole

 लोकंworld  व्याधिdisease

अभिमान  pride and attachment

 ग्रस्तंbeing affected, being inflicted by 

शोकगतंand overcome by grief

 चalso 

विद्धिplease understand

यावद्वित्तोपार्जनशक्तःतावन्निजपरिवारोरक्तः।

पश्चात्जेवतिजर्जरदेहेवार्तांकोऽपिनपृच्छतिगेहे॥

श्रीमत्शङ्करभगवत्पादप्रणितेभजगोविन्दे५

yāvadvittopārjana śaktaḥ tāvannija parivāro raktaḥ|

paścāt jeevati jarjara dehe vārtāṁ ko'pi na pṛcchati gehe||

śrīmat śaṅkarabhagavatpādapraṇite bhajagovinde 5

As long as you are productive and are capable of earning money,  your own family and kinsmen would be attached to you very deeply.   Once that capacity is gone due to age or any other circumstances,  you would be living in your house with a decaying and worn out body, but no one at home would think it fit even to talk to you once in a while about your health and comforts.

When you are old and has lost the capacity to earn, you are of no use to anyone in the family.. Perhaps your presence is an embarrassment for all others.  No one would care about you.

At that  time only Govinda is there for your comfort. Therefore, worship Govinda,  worship Govinda

യാവദ്വിത്തോപാര്‍ജനശക്തഃതാവന്നിജപരിവാരോരക്തഃ।

പശ്ചാത്ജീവതിജര്‍ജ്ജരദേഹേവാര്‍ത്താംകോഽപിനപൃച്ഛതിഗേഹേ॥

ശ്രീമത്ശങ്കരഭഗവത്പാദപ്രണിതേഭജഗോവിന്ദേ5

നിങ്ങള്‍ക്ക്പണംസമ്പാദിക്കുവാനുള്ളകഴിവ്  നല്ലവണ്ണംഉള്ളയിടത്തോളംകാലം  നിങ്ങളുടെകുടുംബവുംനിങ്ങളുടെബന്ധുക്കളും  നിങ്ങളോട്വളരെസ്നേഹവുംപ്രതിബദ്ധതയുംഎല്ലാം  പ്രദര്‍ശിപ്പിക്കും .  ആഅവസ്ഥ  മാറിയാല്‍, നിങ്ങളുടെആകഴിവുകള്‍  വാര്‍ദ്ധക്യംമൂലമോ, മറ്റുകാരണങ്ങളാലോഇല്ലാതാവുകയാണെങ്കില്‍, പിന്നെയുംനിങ്ങള്‍അതെവീട്ടില്‍തന്നെചുക്കിച്ചുളിഞ്ഞതും  രോഗഗ്രസ്ഥവുംആയശരീരത്തോടെജീവിച്ചുഎന്ന്വരാം.  പക്ഷെഅവിടെആരുംനിങ്ങളുടെ  കാര്യങ്ങളെക്കുറിച്ച്ഒന്നുംശ്രദ്ധിക്കില്ല..  ആരുംഒരുവാക്കുപോലും  സംസാരിക്കില്ല.

ഒരുപ്രയോജനവുംഇല്ലാത്തനിങ്ങളെആര്‍ക്കുംവേണ്ട.  എല്ലാവര്‍ക്കുംനിങ്ങള്‍ഒരുബാധ്യതയുംനാണക്കേടുംആയിത്തീരും 

അപ്പോള്‍നിങ്ങള്‍ക്ക്ആശ്വാസംപകരാന്‍ഗോവിന്ദന്‍മാത്രമേകാണൂ.

അതുകൊണ്ട്  ഗോവിന്ദനെഭജിക്കുക  എപ്പോഴുംഗോവിന്ദനെഭജിക്കുക 

===========================

यावत्as long as

भवान्you

वित्तोपार्जनin earning money

 शक्तःcapable

 वर्ततेremain

 तावत्  till then

 निज  your own

 परिवारःfamily, kin

 भवति  in you

 रक्तःवर्ततेremain attached, remain solicitous and considerate

तत्पश्चात्after that

 यद्यपिeven though

 भवान्you

जर्जरdecaying, affected by old age

 देहेin the body

जीवितिlive

 भवतःyour

 गेहेhouse

 कःअपिnot anyone

वार्तांwords,  (considerate enquiries )

 नपृच्छतिdoes not ask

=================================

===================================

यावत्पवनोनिवसतिदेहेतावत्पृच्छतिकुशलंगेहे।

गतवतिवायौदेहापायेभार्याबिभ्यतितस्मिन्काये॥

श्रीमत्शङ्करभगवत्पादप्रणीतेभजगोविन्दे 6

yāvatpavano nivasati dehe tāvatpṛcchati kuśalaṁ gehe|

gatavati vāyau dehāpāye bhāryā bibhyati tasmin kāye||

śrīmat śaṅkarabhagavatpādapraṇite bhajagovinde 6

As long as a person is alive, as long as the vital airs like pranas are circulating in his body,  the family and relatives  heartily enquire about his welfare.  But when the vital airs signifying the prana abandons the body  and the body is lying lifeless,  even the beloved wife of the person is very much afraid of that body..

Then there is only Govinda to keep company with him.. Therefore worship Govinda .  Worship Govinda ever and ever..

യാവത്പവനോനിവസതിദേഹേതാവത്പൃച്ഛതികുശലംഗേഹേ।

ഗതവതിവായൌദേഹാപായേഭാര്യാബിഭ്യതിതസ്മിന്‍കായേ॥

ശ്രീമത്ശങ്കരഭഗവത്പാദപ്രണീതേഭജഗോവിന്ദേ6

ഒരാളുടെശരീരത്തില്‍  ജീവന്‍നിലനില്‍ക്കുമ്പോള്‍, അയാളുടെ  ശരീരത്തിലൂടെപ്രാണവായു  നിര്‍ബാധം  സഞ്ചരിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുമ്പോള്‍, അയാളുടെവീട്ടിലുള്ള  എല്ലാവരും  അയാളുടെസുഖസൌകര്യങ്ങളെക്കുറിച്ച്  വളരെകാര്യമായിഅന്വേഷിക്കും.  പക്ഷെ  ആശരീരത്തെഉപേക്ഷിച്ചുപ്രാണവായുപുറത്തുപോയാല്‍, അയാള്‍ജീവനില്ലാത്ത  ജഡംമാത്രമായിമാറിയാല്‍,  അയാളെജീവനുതുല്യംസ്നേഹിച്ചിരുന്നഭാര്യപോലും  ആശരീരത്തെകാണുപേടിച്ചുപോകും

അങ്ങിനെയുള്ളഅവസരത്തില്‍ഒരാള്‍ക്ക്‌കൂട്ട്ഗോവിന്ദന്‍മാത്രമാണ്.. അതുകൊണ്ട്എപ്പോഴുംഎപ്പോഴുംഗോവിന്ദനെആരാധിക്കുക

=======================================

Word analysis

यावत्till which  time नरस्यof a man देहेin the body पवनःthe airs, the life sustaining pranas  निवसति  is remaining  तावत्  till that time  तस्यhis  गेहेhouse  सर्वेall तंhim कुशलंwelfare  पृच्छतिenquire about I

तस्यfor the same person  देहापायेleaving the body   वायौ  the airs, pranas गतवतिgo away   तस्मिन्नेव  कायेin that body itself  भार्याwife बिभ्यति  is afraid of

=========================================

=====================================

बालस्तावत्क्रीडासक्तः  तरुणस्तावत्तरुणिसक्तः।

वृद्धस्तावच्चिन्तासक्तःपरमेब्रह्मणिकोऽपिनरक्तः॥

श्रीमत्शङ्करभगवत्पादप्रणीतेभजगोविन्दे७

bālastāvatkrīḍāsaktaḥ  taruṇastāvattaruṇisaktaḥ|

vṛddhastāvaccintāsaktaḥ parame brahmaṇi ko'pi na raktaḥ||

śrīmat śaṅkarabhagavatpādapraṇīte bhajagovinde 7

When a person grows up as a boy, all his attention is engrossed in games and plays, fun and frolic

When he grows up into a youth, he gets attracted by females and courts them forgetting everything else.

When old age strikes,  he becomes  bowed down with  thoughts of depression and frustration

And  in this process,  no one ever thinks of the Supreme Being, nor is anyone attached to the Divine being

However,  Govinda, the supreme one only will be with him when the man departs.. So worship Govinda, worship govinds again and again.

ബാലസ്താവത്ക്രീഡാസക്തഃ  തരുണസ്താവത്തരുണിസക്തഃ।

വൃദ്ധസ്താവച്ചിന്താസക്തഃപരമേബ്രഹ്മണികോഽപിനരക്തഃ॥

ശ്രീമത്ശങ്കരഭഗവത്പാദപ്രണീതേഭജഗോവിന്ദേ൭

ഒരാള്‍ബാല്യദശയില്‍ആടിയുംപാടിയും  ഓടിയുംകളിച്ചുംവേറൊരുചിന്തയുംഇല്ലാതെജീവിതംനയിക്കുന്നു

അയാള്‍യുവാവ്ആയിമാറുമ്പോള്‍പെണ്‍കുട്ടികളോടുള്ളഅനുരാഗവുംഅവരോടോത്തുള്ള  ജീവിതവുംആയി  മറ്റൊന്നുംചിന്തിക്കാതെനാളുകള്‍കഴിച്ചുകൂട്ടുന്നു

അയാള്‍വൃദ്ധനായിമാറുമ്പോള്‍  ചിന്തകളുംവേവലാതികളുംഅയാളെഅലട്ടുന്നു.  അവശനായിഅയാള്‍ജീവിതംതള്ളിനീക്കുന്നു

പക്ഷെ  പരമനായസര്‍വശക്തനായദൈവത്തെക്കുറിച്ചുചിന്തിക്കുവാന്‍ആര്‍ക്കുംനേരമില്ല

എങ്കിലും  ഈലോകംവിട്ടുപോവുമ്പോള്‍കൂടെനില്‍ക്കുവാന്‍അവന്‍മാത്രമേഉണ്ടാവുള്ളൂ

അതുകൊണ്ട്ഗോവിന്ദനെഭജിക്കുക..  വീണ്ടുംവീണ്ടുംഅവന്റെഭജിക്കുക 

============================================

analysis

नरःman  सःhe  यावत्till what time  बालःis a boy  तावत्  till that time क्रीडासक्तःattracted to play वर्ततेremains

सःhe यावत्till what time  तरुणःis a youth  तावत्till that time  तरुणीसक्तःis engaged in attracting  and courting females  वर्ततेremain

सःhe यावत्till what time वृद्धः  is an old man तावत्till that time चिन्तासक्तःengrossed in depressing thoughts  वर्ततेremain

कःwho अपिever  परमेthe ultimate ब्रह्मणिbrahma  नरक्तःnot attached वर्तते  remain

==========================================

==========================================

कातेकान्ताकस्तेपुत्रःसंसारोऽयमतीवविचित्रः।

कस्यत्वंवाकुतःआयातःतत्त्वंचिन्तयतदिदं  भ्रात॥

श्रीमत्शङ्करभगवत्पादप्रणीतेभजगोविन्दे  ८

kā te kāntā kaste putraḥ saṁsāro'yamatīva vicitraḥ|

kasya tvaṁ vā kutaḥ āyātaḥ tattvaṁ cintaya tadidaṁ  bhrāta||

śrīmat śaṅkarabhagavatpādapraṇīte bhajagovinde  8

Dear Brother, Who indeed is your wife ( do you know her real nature?)  Who indeed is your son ( Do you know his real nature)   This world of our human activity is extreme strange and queer.   To whom exactly do you belong ?   From where have you come ?  Please take some time to think over such matters and find out the truth..

If you find out the truth, it will be that  no relations or objects in this world are relly yours, and would be with you when you depart..

But the Supreme Lord Govinda will be there for you at that time

So please worship Govinda.. Worship Govinda again and again..

കാതേകാന്താകസ്തേപുത്രഃസംസാരോഽയമതീവവിചിത്രഃ|

കസ്യത്വംവാകുതഃആയാതഃതത്ത്വംചിന്തയതദിദം  ഭ്രാത||

ശ്രീമത്ശങ്കരഭഗവത്പാദപ്രണീതേഭജഗോവിന്ദേ  8

സഹോദര,  താങ്കളുടെഭാര്യആരാണ്, അവരുടെയഥാര്‍ത്ഥസ്വഭാവത്തെക്കുറിച്ച്താങ്കള്‍ക്കുഅറിയാമോ?

താങ്കളുടെപുത്രന്‍ആരാണ്.  അവന്‍റെയഥാര്‍ത്ഥസ്വഭാവത്തെക്കുറിച്ച്താങ്കള്‍ക്ക്അറിയാമോ?

നാംജീവിക്കുന്നകര്‍മ്മങ്ങളുടെഈലോകം  ഒട്ടേറെവൈചിത്ര്യങ്ങള്‍നിറഞ്ഞതാണ്‌.  

താങ്കള്‍ആരുടേതാണ്?   താങ്കള്‍എവിടെനിന്ന്വന്നു?

ഈസത്യങ്ങളെക്കുറിച്ചുസ്വയംചിന്തിക്കുക

അപ്പോള്‍മനസ്സിലാവും  ഈഭൂമിയില്‍താങ്കള്‍സ്വന്തംഎന്ന്വിശ്വസിക്കുന്നഒന്നുംതാങ്കളുടേത്  അല്ലെന്നു

അവസാനംവരെയുംഅതിനുശേഷവുംതാങ്കളുടെഒപ്പംനില്‍ക്കുവാന്‍  ഭഗവാന്‍മാത്രമേഉണ്ടാവുകയുള്ളൂ.

അതുകൊണ്ട്ഗോവിന്ദനെഭജിക്കുക..  വീണ്ടുംവീണ്ടുംഗോവിന്ദനെഭജിക്കുക

==================================

Word analysis

भ्रात  dear brother   तेyour कान्ताwife  का  who is  ?   तेyour पुत्रःson  कःwho is ?  अयंthis संसारःworld of activities अतीवextremely  विचित्रःqueer   त्वंyou  कस्यwhose  वाindeed (are you) त्वंyou कुतःfrom where आयातःhas come

===================================

=====================================

सत्सङ्गत्वेनिःसङ्गत्वंनिःसङ्गत्वेनिर्मोहत्वम्।

निर्मोहत्वेनिश्चलतत्त्वंनिश्चलतत्त्वेजीवन्मुक्तिः॥

श्रीमत्शङ्करभगवत्पादप्रणीतेभजगोविन्दे९

satsaṅgatve niḥsaṅgatvaṁ niḥsaṅgatve nirmohatvam|

nirmohatve niścala tattvaṁ niścalatattve jīvanmuktiḥ||

śrīmat śaṅkarabhagavatpādapraṇīte bhajagovinde 9

When a man is in Satsang or in the company of noble and realized souls, gradually he becomes detached to silly and mundane affairs of daily life.

When he is detached to silly things,  he  becomes free from desires and delusions

When he is freed of desires and delusions, he realizes the immutable and supreme  reality of Divine being

And once he is aware of the realities of the Supreme on he becomes emancipated even during his lifetime

The Satsang,  the detachment, the understanding of the supreme and the emancipation.. all these can visit us only if we have the Grace of Govinda

Therefore  worship Govinda, Worship Govinda again and again

സത്സംഗത്വേനിഃസംഗത്വംനിഃസംഗത്വേനിര്മോഹത്വം।

നിര്‍മ്മോഹത്വേനിശ്ചലതത്ത്വംനിശ്ചലതത്ത്വേജീവന്മുക്തിഃ॥

ശ്രീമത്ശങ്കരഭഗവത്പാദപ്രണീതേഭജഗോവിന്ദേ9

ഒരുവ്യക്തി  മഹാന്മാരുമായുള്ളസത്സംഗത്തില്‍കഴിയുമ്പോള്‍  അയാള്‍ക്ക്  ഈകര്‍മ്മഭൂമിയിലെ  നിസ്സാരങ്ങളായവിഷയങ്ങളില്‍ഒരുആസക്തിയുംഇല്ലാതാകും

ആവിരക്തിയില്‍നിന്ന്  ആഗ്രഹങ്ങളുംവ്യാമോഹങ്ങളുംഇല്ലാത്തമാനസികാവസ്ഥയില്‍അയാള്‍എത്തിച്ചേരും

ആശകളുംവ്യാമോഹങ്ങളും  ഇല്ലാതാവുമ്പോള്‍  അയാള്‍ഒരിക്കലുംമാറ്റമില്ലാതെസ്ഥായിയായിനില്‍ക്കുന്നപരബ്രഹ്മതത്ത്വത്തെ  എത്തിപ്പിടിക്കും

ആതത്ത്വം  കൈപ്പിടിയില്‍ഒതുങ്ങിയാല്‍അയാള്‍ജീവിച്ചിരിക്കുമ്പോള്‍തന്നെസംസാരദുഃഖങ്ങളില്‍നിന്ന്‍കരകയറിമുക്തനാകും

സത്സംഗവും  വിരക്തിയും, മനസ്സിനുള്ളവ്യക്തതയും  ബ്രഹ്മസാക്ഷാത്കാരവുംജീവന്മുക്തിയുംഎല്ലാം  നേടണമെങ്കില്‍  ഭഗവാന്‍റെഅനുഗ്രഹംഎപ്പോഴുംവേണം.  അതുകൊണ്ട്ഗോവിന്ദനെഭജിക്കുക,  വീണ്ടുംവീണ്ടുംഗോവിന്ദനെഭജിക്കുക

========================================

नरेwhen a man सत्सङ्गत्वेसतिin the company of noble souls    निःसङ्गत्वंthe state of  being detached to silly worldly affairs   लभते  attains, obtains  नरे  when a man  निःसङ्गत्वेसति  is detached from worldly affairs निर्मोहत्वं  the state of being devoid of desires and delusions लभतेattains

नरेwhen a man निर्मोहत्वेसतिis freed from all desires and delusions   निश्चलतत्त्वं  the state of being attached to the eternal truths and supreme and permanent  reality आप्नुते  attains   निश्चलतत्त्वेसतिwhen in the state of realization of the supreme and permanent reality  नरःthe man  जीवन्मुक्तोfreed to a state of emancipation even during lifetime भवतिbecomes

=======================================

========================================

वयसिगतेकःकामविकारःशुष्केनीरेकःकासारः।

क्षीणेवित्तेकःपरिवारोज्ञातेतत्त्वेकःसंसारः॥

श्रीमत्शङ्करभगवत्पादप्रणीतेभजगोविन्दे१०

vayasi gate kaḥ kāmavikāraḥ śuṣke nīre kaḥ kāsāraḥ|

kṣīṇe vitte kaḥ parivāro jñāte tattve kaḥ saṁsāraḥ||

śrīmat śaṅkarabhagavatpādapraṇīte bhajagovinde 10

When a man is advanced in age,  carnal desires and romance are of no use to him

When  water has almost dried up  the lake or reservoir loses its meaning or significance

When most of the wealth belonging to a fellow are spent or wasted, then  he will have no relatives or followers around him

And when the supreme truth of Brahman is realized by a person , the worldly life  and its sufferings become meaningless for him

However, that realization would come only if there is the grace of Govinda..So worship Govinda, Worship Govinda again and again

വയസിഗതേകഃകാമവികാരഃശുഷ്കേനീരേകഃകാസാരഃ।

ക്ഷീണേവിത്തേകഃപരിവാരോജ്ഞാതേതത്ത്വേകഃസംസാരഃ॥

ശ്രീമത്ശങ്കരഭഗവത്പാദപ്രണീതേഭജഗോവിന്ദേ10

കിഴവനായികഴിഞ്ഞാല്‍പിന്നെ  കാമവുംശൃംഗാരവുമായിനടക്കുന്നതില്‍ഒരുഅര്‍ത്ഥവുംഇല്ല 

മിക്കവാറുംവെള്ളംവറ്റിക്കഴിഞ്ഞാല്‍പിന്നെ  തടാകത്തിനുഒരുപ്രാധാന്യവുംഇല്ല

കൈയില്‍ഉള്ളപണംഎല്ലാം  ചിലവായിക്കഴിഞ്ഞാല്‍പിന്നെബന്ധുക്കളും  പരിചാരകന്മാരുംഒന്നുംകൂടെഉണ്ടാവില്ല

പരമമായഈശ്വരതത്ത്വം  മനസ്സില്‍തെളിഞ്ഞാല്‍പിന്നെസംസാരദുഃഖങ്ങള്‍ഉണ്ടാവുകയേയില്ല

പക്ഷെആതത്ത്വംചിത്തത്തില്‍തെളിയണംഎങ്കില്‍ഭഗവാന്റെകൃപവേണം

അതുകൊണ്ട്ഗോവിന്ദനെഭജിക്കുക.  വീണ്ടുംവീണ്ടുംഗോവിന്ദനെഭജിക്കുക 

=====================================

नरेwhen a man गते  advanced in, gone forward in वयसि  age सतिbeing   कामcarnal  विकारःdesires कः  where, who

नीरेwhen water शुष्केdried up  भवतिbeing   कासारःlake कः  where

वित्ते  money क्षीणेwhen scarce, when dried up भवतिbeing  परिवारःfamily, followers कःwhere

तत्त्वे  the supreme truths of life ज्ञातेknown  सतिbeing  संसारःthe worldly life, worldly worries  कः  where

========================================

========================================

माकुरुधनजनयौवनगर्वंहरतिनिमेषात्कालःसर्वम्।

मायामयमिदंअखिलंहित्वाब्रह्मपदंत्वंप्रविशविदित्वा॥

श्रीमत्शङ्करभगवत्पादप्रणीतेभजगोविन्दे॥११

mā kuru dhanajana yauvana garvaṁ harati nimeṣāt kālaḥ sarvam|

māyāmayamidaṁ akhilaṁ hitvā brahmapadaṁ tvaṁ praviśa viditvā||

śrīmat śaṅkarabhagavatpādapraṇīte bhajagovinde||11

Man, do not feel arrogant that  you have a lot of money at your disposal

Or that a lot of people, relatives and friends, all around you to assist yo

Nor that you have all the energy and  verve unique to your young age

Time can can unsettle all these  within the batting of an eyelid

Better, you  give up all the worldy pleasures which are just projection of Maya or illusion, try to realize the Surpeme truth, and therby  enter the realms of the supreme being..

To reach that elevated state, you require the grace of Govinda

Therefore worship Govinda, Worship Govinda again and again

മാകുരുധനജനയൌവനഗര്‍വ്വംഹരതിനിമേഷാത്കാലഃസര്‍വ്വം।

മായാമയമിദംഅഖിലംഹിത്വാബ്രഹ്മപദംത്വംപ്രവിശവിദിത്വാ॥

ശ്രീമത്ശങ്കരഭഗവത്പാദപ്രണീതേഭജഗോവിന്ദേ॥൧൧

മനുഷ്യാ!   കയ്യില്‍  വേണ്ടതിലേറെപണംഉണ്ടെന്നുകരുതിഅഹങ്കരിക്കരുത്

സഹായിക്കാന്‍  ബന്ധുക്കളുംചങ്ങാതിമാരുംമറ്റുള്ളവരുംഎപ്പോഴുംഉണ്ടാവുമെന്നുംകരുതരുത്.

പിന്നെ  ചെറുപ്പത്തിന്റെചോരത്തിളപ്പ്എന്നുംഒപ്പംനിലനില്‍ക്കുംഎന്ന്കരുതുന്നതുംവ്യാമോഹമാണ്

ഇതെല്ലാംഒന്ന്കണ്ണ്അടച്ചുതുറക്കുന്നസമയത്തിനുള്ളില്‍ത്തന്നെ  കാലംതൂത്തുവാരിക്കളഞ്ഞേക്കും

ലൌകികസുഖങ്ങളെല്ലാം  മായകൊണ്ട്നമുക്കുണ്ടാകുന്നവ്യാമോഹങ്ങള്‍മാത്രമാണ്.   ഇതെല്ലാം  വലിച്ചെറിഞ്ഞു   പരമമായതത്ത്വംതിരിച്ചറിയുവാന്‍ശ്രമിക്കുക..  നീ  സര്‍വ്വശക്തന്‍റെസന്നിധിയില്‍എത്തിച്ചേരും.